Archives

Հետազոտություն

Ընկեր Էլյա֊պուլս 44, հանգիստ

 

Ընկ.Նարինե֊ ճնշում ֊110 70 բարձր տրամադրություն

Ընկեր Մարիամ֊ ճնշում ֊ 90 60, հանգիստ

Ընկեր Բելլա֊ պուլս 48,  լավ տրամադրություն

Էլյա Տոտա֊140 80

Ընկեր Նելլի֊110 60

 

Գիտական հոդվածի թարգմանություն

Барабан – инструмент особый, и музыка барабана волшебна. Что первое приходит на ум, когда мы слышим звук барабана? Древние ритмы, шаманы, ритуальные пляски; кому-то представляется Африка и кружащиеся в безумном танце туземцы, другим – более задумчивый и медитативный Восток. Так или иначе, ритмы и ритмическая музыка появились одновременно с рождением человека на нашей планете. Откуда они берутся? Из природы, тела и души – из всего естественного, что находится вокруг и внутри нас.

Барабанная музыка, в первую очередь, это ритмическая музыка. А ритм это естественные импульсы нашего организма. Музыкальный ритм – универсальное средство выразительности, глубоко связанный с физиологическими, двигательными, эмоциональными, психологическими основами человека, имеет огромное влияние на человека.По своей природе барабанные ритмы воздействуют на человека в наибольшей степени, в отличие от других инструментов, так как звуки барабанов имеют сильно сконцентрированный волновой эффект (эффект выстрела). По этой причине воздействие барабанов велико не просто на психику человека, но даже на физиологические функции. Именно ритм способен восстанавливать работу сердца и приводить в порядок кровеносную систему, сильнее всего влиять на физическое состояние и эмоции человека.

Մարդու վրա ռիթմերի ազդեցության մասին

Թմբուկը հատուկ գործիք է, և թմբուկի երաժշտությունը `կախարդական: Ո՞րն է առաջին բանը, որ մտքովս անցնում է, երբ լսում ենք թմբուկի ձայնը: Հնագույն ռիթմեր, շամաններ, ծիսական պարեր; ոմանք պատկերացնում են Աֆրիկային և բնիկներին, որոնք պտտվում են խելագար պարի մեջ, ոմանք էլ ՝ ավելի մտածկոտ և մտածողական Արևելք: Այսպես թե այնպես, ռիթմերն ու ռիթմիկ երաժշտությունը հայտնվեցին մեր մոլորակի վրա մարդու ծննդյան հետ միաժամանակ: Որտեղի՞ց են նրանք գալիս: Բնությունից, մարմնից և հոգուց ՝ ամեն բնականից, ինչը կա մեր շրջապատում և ներսում:

Դհոլ երաժշտությունը հիմնականում ռիթմիկ երաժշտություն է: Եվ ռիթմը մեր մարմնի բնական ազդակներն են: Երաժշտական ​​ռիթմը արտահայտչականության ունիվերսալ միջոց է, որը խորապես կապված է մարդու ֆիզիոլոգիական, շարժիչ, հուզական, հոգեբանական հիմքերի հետ և հսկայական ազդեցություն ունի մարդու վրա:

Իրենց բնույթով, թմբուկի ռիթմերը առավելագույն չափով ազդում են մարդու վրա, ի տարբերություն այլ գործիքների, քանի որ թմբուկի հնչյուններն ունեն խիստ կենտրոնացված ալիքային էֆեկտ (հարվածային էֆեկտ): Այդ պատճառով հարվածային գործիքների ազդեցությունը մեծ է ոչ միայն մարդու հոգեկանի վրա, այլև նույնիսկ ֆիզիոլոգիական գործառույթների վրա: Դա այն ռիթմն է, որն ի վիճակի է վերականգնել սրտի աշխատանքը և կարգի բերել շրջանառության համակարգը, ամենից շատ ազդել մարդու ֆիզիկական վիճակի և հույզերի վրա:

Ինքնաստուգում

1.Առաջին օգնություն սննդային թունավորումների ժամանակ։
2.ԳՄՕ պարունակությունը սննդի մեջ, ո՞րն է ԳՄՕ֊ն, ո՞ր կազմակերպությունն է ԱՄՆ֊ում արտադրում ամենաշատ ԳՄՕ ապրանքները։
3.ՀՀ֊ի արգելոցները և արգելավայրերը։
4.Էկոլոգիական հետքը ի՞նչ է, ի՞նչպես է որոշվում։
5.ՀՀ խոտաբույսերը, դեղաբույսերը։

1. Առաջին օգնությունը թունավոր սննդի մնացորդների մաքրումն է ստամոքսից, կարող ենք օգտագործել լուծողական միջողները։

2. ԳՄՕ֊ն դա գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմն է, որը կազմված է բույսերից կամ կենդանիներից։

3. Արգելոցներ ` Խոսրովի անտառ, Շիկահողի արգելոց, Էրեբունու արգելոց։
Արգելավայրեր` Արագածի արգելավայր, Արզական֊Մեղրաձորի արգելավայր։

4. Էկոլոգիական հետքը դա մարդկային պահանջարկի չափորոշիչն է, երկրի էկոհամակարգերի վրա։

5. Ավելուկ

Ավելուկը օգտագործվում է թե առօրյա կյանքում թե բժշկության մեջ։Այն դրական ազդեցություն է թողում մարդու օրգանիզմի վրա։Ավելուկը բժշկության մեջ կիրառվում է որպես արյունը վերականգնող, հակաբորբոքային միջոց։

Ավելուկով և ձավարով ապուր

1 կապ ավելուկ, 0.5 բաժակ մանր ձավար, 1 հատ գլուխ սոխ, 2 հատ կարտոֆիլ, 2 ճաշի գդալ ալյուր, ձեթ, սխտոր, աղ, սև պղպեղ
Ավելուկը մկրատով կտրում ենք և վրան լցնում տաք ջուր ու պահում 15 րոպե: Ջուրը քամում, լվանում և լցնում ենք եռացող ջրի մեջ: Երբ սկսի նորից եռալ, ավելացնում ենք ձավարը և մանր կտրատած կարտոֆիլը։
Սոխը մանր կտրատած ձեթով սոխառած ենք անում, ավելացնում ենք ալյուրը և շարունակում բովել մինչև վարդագույն դառնալը: Պատրաստի սոխառածը լցնում եբք ճաշի վրա, համեմում աղով և սև պղպեղով: Եփում ևս 5 րոպե:

Բնածին աղետներ, որոնք սպառնում են Հայաստանին

Վտանգավոր երկրաբանական երևույթներ և ընթացքներ

Երկրաբանական բնույթի ծագում ունեցող իրադարձություն կամ երկրաբանական ընթացքների հետևանք՝ առաջացած երկրակեղևում տարբեր բնական կամ երկրադինամիկական գործոնների կամ դրանց զուգակցության ներգործությամբ, որն ունի կամ կարող է ունենալ խոցող ազդեցություն մարդկանց, գյուղատնտեսական բույսերի և կենդանիների, տնտեսական նշանակություն ունեցող օբյեկտների և շրջակա բնական միջավայրի վրա։

Երկրաշարժ

Երկրաշարժը երկրաֆիզիկական վտանգավոր երևույթ է, որն արտահայտվում է երկրակեղևի կտրուկ տատանումներով և ցնցումներով՝ ժամանակի շատ կարճ տևողության ընթացքում։ Երկրաշարժ առաջանում է երկրակեղևում կամ վերին միջակա երկրապատյանում հանկարծակի տեղաշարժերի ու խզվածքների հետևանքով և առաձգական (սեյսմիկ) տատանումների ձևով հաղորդվում է մեծ հեռավորություններիվրա։

Երկրաշարժի ինտենսիվությունը (ուժգնությունը) գնահատվում է 12-բալանոց սեյսմիկ սանղակով (MSK-86), իսկ էներգիան՝ մագնիտուդայով։ Երկրաշարժերը պայմանականորեն ստորաբաժանվում են որպես՝ թույլ (1-4 բալ), ուժեղ (5-7 բալ) և ավերիչ (8 և ավելի բալեր)։

Սողանք

Լեռան լանջով ապարների զանգվածի լանջերով տեղաշարժ (սահք)՝ սեփական քաշի և լրացուցիչ բեռնվածության ներգործությամբ, որն առաջանում է լանջի ողողաքանդման, ջրադինամիկ ճնշման, գերխոնավացման, սեյսմիկ կամ տեխնածին ցնցումների և այլ ընթացքների հետևանքով։

Դասակարգվում են ըստ հզորության (խոշոր, միջին և մանր) և ըստ շարժման արագության (շատ արագ, արագ, չափավոր և դանդաղ)։

Դարափուլ(քարաթափում)

Լեռների և ձորերի զառիվայր ու զառիթափ լանջերից խոշոր, հաճախ հսկայական չափերի ապարազանգվածների պոկումն ու փլուզումը, որն առաջանում է գլխավորապես լեռնային ապարների հողմահարության ընթացքների և մակերևութային ու ստորգետնյա ջրերի ներգործությունից դրանց կապակցվածության թուլացման հետևանքով։

3. Վտանգավոր ջրաբանական (հիդրոլոգիական) երևույթներ և ընթացքներ

Ջրաբանական (հիդրոլոգիական) ծագում ունեցող իրադարձություն կամ ջրաբանական ընթացքների հետևանք՝ առաջացած տարբեր բնական կամ ջրադինամիկական գործոնների կամ դրանց զուգակցության ներգործությամբ, որոնք կարող են ունենալ խոցող ազդեցություն մարդկանց, գյուղատնտեսական բույսերի և կենդանիների, տնտեսական նշանակություն ունեցող օբյեկտների, շրջակա բնական միջավայրի վրա։

Սելավ

Ավերիչ մեծ ուժ ունեցող սրընթաց հոսք, որը բաղկացած է ջրի և փուխր բեկորային ապարների խառնուրդից և հանկարծակի առաջանում է ոչ մեծ լեռնային գետերի ավազաններում ուժգին անձրևների կամ ձյան բուռն հալման, ինչպես նաև՝ քարակարկառների և անցկալների ճեղքման հետևանքով։

Դասակարգվում է ըստ հզորության (ուժեղ, միջին և թույլ հզորությունների)։

Ձնահյուս

Լեռների զառիվար լանջերով դեպի ներքև արագ, հանկարծակի առաջացող ձյան և (կամ) սառույցի շարժում, որը սպառնում է մարդկանց կյանքի և առողջությանը, պատճառում է նյութական վնասներ։

Հեղեղում

Տարածքների ջրածածկում, որը կարող է առաջանալ հորդացման, գետավարարման, սառցակուտակման, սառցակապության, գետաբերանում ջրի ավելացման ժամանակ գետի ջրի բարձրացման հետևանքով, ինչպես նաև ջրատեխնիկական կառույցների ճեղքման դեպքում։

Գետավարարում

Գետի ջրային ռեժիմի փուլ, որը տվյալ կլիմայական պայմաններում կրկնվում է ամեն տարի միևնույն ժամանակ, առաջանում է ձնհալքի կամ ձյան ու սառցադաշտի համատեղ հալման հետևանքով և բնութագրվում է առավելագույն ջրայնությամբ, հորդացած և տևական ջրի մակարդակի բարձրացմամբ՝ տվյալ գետի բացարձակ առավելագույն ելքի (ծախսի) 90 տոկոսից ավելիի դեպքում։

Հորդացում

Գետի ջրային ռեժիմի փուլ, որը կարող է բազմիցս կրկնվել տարվա տարբեր եղանակներին, բնութագրվում է ջրի ծախսի և մակարդակի կտրուկ ու կարճատև բարձրացմամբ և առաջանում է անձրևների և ձնհալքի հետևանքով՝ տվյալ գետի բացարձակ առավելագույն ելքի (ծախսի) 90 տոկոսից ավելիի դեպքում։

Ջրակալում

Գետնաջրերի մակարդակի բարձրացում, որը խախտում է տարածքի բնականոն օգտագործումը, շինարարությունը և դրա վրա տեղադրված օբյեկտների շահագործումը։

Ջրածածկում

Գետավարարման կամ հորդացման ժամանակաշրջանում տարածքների ծածկումը ջրով։

Ցածր նվազամակարդակ

Ջրի ելքի (ծախսի) նվազում ջրաբաշխման կառույցների նախագծային նշումներից ցածր կամ տվյալ գետի բացարձակ նվազագույն ելքի (ծախսի) 90 տոկոսից ավելիի դեպքում։

4. Վտանգավոր օդերևութաբանական երևույթներ և ընթացքներ

Մթնոլորտում առաջացած բնական երևույթներ և ընթացքներ տարբեր բնական գործոնների կամ դրանց միասնական ազդեցությամբ, որոնք ունեն կամ կարող են ունենալ խոցող ներգործություն մարդկանց, գյուղատնտեսական բույսերի և կենդանիների, տնտեսական նշանակություն ունեցող օբյեկտների և շրջակա բնական միջավայրի վրա։

Ուժեղ քամի

Օդի շարժումը երկրի մակերևույթի նկատմամբ այնպիսի արագությամբ կամ արագության հորիզոնական բաղադրիչով, որը 14մ/վ-ից ավելի է։

Փոթորկանք

Քամու կտրուկ կարճատև ուժգնացում մինչև 20-32 մ/վ, որն ուղեկցվում է փոխանցական (կոնվեկցիոն) ընթացքների հետ կապված դրա ուղղության փոփոխմամբ։

Փոթորիկ

Ավերիչ ուժգնությամբ և զգալի երկարատևությամբ քամի, որի արագությունը գերազանցում է 32 մ/վ։

Ցիկլոն

Օդի ցածր ճնշմամբ և քամու փոթորկային արագությամբ մթնոլորտային խոտորում, որն առաջանում է արևադարձային գոտիներում և հանգեցնում ավերածությունների և մարդկային զոհերի։

Արևադարձային ցիկլոնի տեղական անվանումը՝ տայֆուն է։

Մրրիկ

20 մ/վ-ից ավելի արագությամբ երկարատև շատ ուժեղ քամի, որը առաջացնում է ուժեղ ալեկոծություններ ծովում և ավերածություններ ցամաքում։

Պտտահողմ

Մթնոլորտային գոյացություններ ուղղահայաց կամ թեք առանցքի շուրջ՝ օդի պտտողական շարժումով։

Մրրկասյուն

Ավերիչ ուժ ունեցող ուժեղ մեծածավալ մթնոլորտային պտտահողմ՝ մոտ 1000 մ տրամագծով, որտեղ օդի պտտային արագությունը հասնում է 100 մ/վ։

Տևական անձրև

12-ից 48 ժամվա ընթացքում 70 մմ-ից ոչ պակաս հեղուկ տեղումների քանակ, որը կարող է առաջացնել գետերի հորդացումներ, ջրածածկումներ։

Տեղատարափ

Կարճատև մթնոլորտային տեղումներ՝ մեծ ուժգնությամբ, սովորաբար անձրևի կամ ձյան տեսքով։ Քանակը՝ 30 մմ և ավելի՝ մինչև 1 ժամվա ընթացքում։

Կարկուտ

Մթնոլորտային տեղումներ, որոնք գալիս են տարվա տաք ժամանակաշրջանում 5 մմ մինչև 15 մմ (20 մմ-ից ավելիի դեպքում՝ խոշոր կարկուտ) տրամագծով խիտ սառցամասնիկների տեսքով, սովորաբար տեղատարափի հետ համատեղ ամպրոպի ժամանակ։

Ուժեղ ձյունատեղում

Երկարատև ուժգին ձյունաթափում, որը բերում է տեսանելիության զգալի նվազեցմանը և փոխադրամիջոցների երթևեկության դժվարեցմանը (խափանմանը)։ Քանակը 20 մմ և ավելի՝ մինչև 12 ժամվա ընթացքում։

Ամպրոպ

Մթնոլորտային երևույթ, կապված հզոր կույտաանձրևային ամպերի զարգացման հետ, ուղեկցվող երկնքի և երկրի միջև բազմաթիվ էլեկտրական պարպումներով, ձայնային երևույթներով, ուժեղ տեղումներով, երբեմն կարկուտով։

Մերկասառույց

Խիտ սառույցի շերտ, որն առաջանում է երկրի մակերևույթի վրա անձրևի կամ մառախուղի գերպաղած կաթիլների սառցակալման դեպքում։

Ուժեղ ձնաբուք

Երկրի մակերևույթի վերևում ուժեղ քամու միջոցով ձյան տարածում, հնարավոր է տեղացող ձյան հետ մեկտեղ, որը հանգեցնում է տեսանելիության նվազեցմանը և հաղորդակցուղիների խափանմանը։ 12 և ավելի ժամվա ընթացքում՝ 15 մ/վրկ և ավելի քամու արագության և 500 մետրից պակաս տեսանելիության պայմանով։

Ինչպես պաշտպանվել երկրաշարժից

Եթե երկրաշարժի ժամանակ շենքում եք ա. եթե բարձրահարկ շենքի 1-ին և 2-րդ հարկերում եք‚ աշխատեք անհապաղ դուրս գալ շենքից‚ հեռացեք դեպի բաց տարածություն‚ բ. եթե գտնվում եք 3-րդ և ավելի բարձր հարկերում‚ շենքից դուրս մի եկեք‚ աստիճաններն ու սանդղակները խցանված կլինեն խուճապահար մարդկանցով‚ վերելակները կարող են անջատվել ցանկացած պահի։
Բացի դրանից‚ առաջին հերթին‚ սովորաբար‚ փլվում են աստիճաններն ու սանդղակավանդակները։
գ.կարելի է կանգնել շենքի միջին մասի հիմնական կրող պատերի‚ նրանցով կազմված անկյունների‚ այդ իսկ պատերում դռան բացվածքների և հենասյուների մոտ՝ գլխավերևում պահելով աթոռ‚ պայուսակ կամ այլ համապատասխան իր՝ վերևից թափվող ծեփակտորներից պաշտպանվելու համար։ Կարելի է նաև մտնել տարածքում գտնվող մահճակալի կամ սեղանի տակ‚
դ.պատուհաններից և շենքի արտաքին պատերից հեռու մնացեք‚ դրանք փլվում են առաջին հերթին՝ փշրվող առարկաներից չվնասվելու համար‚
ե.զգուշացեք ծանր ու մեծածավալ առարկաներից՝ պահարաններից‚ սառնարաններից‚ որոնք կարող են տեղաշարժվել և շրջվել‚
զ.ցնցումների ավարտից հետո փորձեք դուրս գալ շենքից՝ նախապես որոշված ճանապարհով‚ է. շենքից դուրս գալուց զգուշացեք ընկնող բեկորներից‚ կոտրատված ապակիներից‚ կտրված էլեկտրալարերից‚ ը.փլուզումներից առաջացած փոշուց կարող եք շնչահեղձ լինել։
Այդ իսկ պատճառով շնչելիս օգտագործեք թաշկինակ‚ գլխաշոր կամ հագուստից պոկված մի կտոր։ Եթե երկրաշարժի ժամանակ գտնվում եք փողոցում ա. հեռացեք շենքից‚ կամուրջներից և էլեկտրասյուներից հեռու‚ դեպի անվտանգ տարածություն, բ. երբեք շենք չմտնեք այնտեղ գտնվողներին դուրս բերելու համար, դա շատ վտանգավոր է։ Մնացեք դրսում միաժամանակ փնտրեք նրանց օգնելու տարբերակներ։
Եթե երկրաշարժի ժամանակ գտնվում եք ընթացող տրանսպորտում Երբ սկսվում է ուժեղ երկրաշարժը‚ դուք չեք կարող տիրապետել ղեկը։ Տպավորությունն այնպես է‚ կարծես թողել է մեքենայի անիվը։
Այդ ընթացքում‚ որպեսզի համոզվեք‚ որ դուք չեք հարվածել որևէ այլ մեքենայի կամ էլ ձեզ չեն հարվածել‚ դանդաղեցրեք ավտոմեքենայի ընթացքը և շարժվեք ճանապարհի աջ կողմով։
Կանգ առեք համեմատաբար բաց տարածությունում՝ կամուրջներից‚ բարձրահարկերից և էլեկտրասյուներից հեռու։
Մնացեք մեքենայում‚ հետևեք մեքենայի ռադիոընդունիչով տրվող տեղեկատվությանը և գործեք համաձայն դրա։ Բոլոր մեքենաների մուտքը դեպի աղետի գոտի խստիվ արգելվում է‚ բացի մասնագիտացված տեխնիկայից‚ փրկարարական ջոկատներից‚ հրշեջ խմբերից և շտապ օգնությունից։
Եթե մետրոյում եք Եթե մետրոն ռմբակոծության ժամանակ ապահով ապաստարան է‚ ապա ուժեղ երկրաշարժի դեպքում այն նույնքան վտանգավոր է։
Այդ դեպքում՝ ա. խուճապի մի մատնվեք և առաջահերթ ապահովեք ձեր անվտանգությունը, բ. Ցնցման ժամանակ ամուր բնռվեք որևէ առարկայից‚ օրինակ ուղեբեռի դարակից և երկաթե ձողերից այնպես‚ որ չընկնեք, գ.5 բալանոց երկրաշարժի ժամանակ հոսանքը կանջատվի‚ գնացքը ժամանակավորապես կկանգնի‚ մետրոյի կանգառում ինքնաբերաբար կմիանան վթարային լամպերը, դ. դեպի ելքերը գնալը վտանգավոր է‚ և կարող է խուճապ առաջացնել։ Հետևեք կայարանի բարձրախոսով տրվող ցուցումներին։
Եթե արթնացել եք ստորգետնյա ցնցումներից
ա.Ոչ մի դեպքում չօգտվեք էլեկտրականությունից‚ չօգտագործեք լուցկի կամ գազայրիչ (գազատարը կարող է վնասված լինել)։
Օգտվեք միայն գրպանի լապտերից։
բ.Հագնվելու վրա ժամանակ մի վատնեք‚ արագ վերցրեք ամենաանհրաժեշտ իրերով պայուսակը‚ գործեք բաժնի նախորդ կետերում նշված կանոնների համաձայն:

Բնագիտությունը նախադպրոցականնի խմբում, Տեքստի մշակում

Նախադպրոցական երեխաները ստանալով բնագիտության մասին ստանալով նախնական գիտելիք կարողանում են իրենց մեջ խթանել մտածողության և բնության ուսումնասիրման գործընթացը։Երեխան սկսում է մտածել, վերլուծել, համեմատել տարբեր բնության երևույթները և կազմում է նախնական պատկերացում իր շուրջը գտնվող աշխարհի մասին։                                                       Ամպերում ջրային գոլորշիները սառելով, խտանում են, վերածվում ջրի կաթիլների, իսկ եթե օդի ջերմաստիճանը բացասական է՝ սառցաբյուրեղների: Դրանք, կուտակվելով, խոշորանում են և Երկրի ձգողական ուժի ազդեցությամբ թափվում են Երկրի մակերևույթի վրա՝ առաջացնելով մթնո­լորտային տեղումներ:

Մթնոլորտային տեղումները լինում են հեղուկ (անձրև, ցող) և պինդ (ձյուն, կարկուտ, եղյամ): Բացի այդ՝ մթնոլորտային տեղումների մի մասը թափվում է անմիջապես ամպերից (անձրև, ձյուն, կարկուտ), մյուսները (ցող, եղյամ) առաջանում են երկրամերձ շերտում:

Անձրևն առաջանում է օդի միայն դրական ջերմաստիճանների դեպ­քում, երբ մթնոլորտում կա բավարար քանակությամբ ջրային գոլորշի:Սակայն միշտ չէ, որ ամպամած եղանակին անձրև է գալիս, որովհետև հնարավոր է, որ օդը լրիվ հագեցած չլինի, ամպի մեջ եղած կաթիլները շատ մանր լինեն և թեթև լինելու պատճառով մնան երկնքում:

Նախագիծ` Երևանի հուշարձանների մասին

Պեպո – բազալտ, հեղինակը Գրիգոր Ահարոնյանն է։ Տեղադրվել է 1975 թվականին Երևանում Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի մոտ՝ Անգլիական այգում։

 

Խաչատուր Աբովյան – բրոնզ և գրանիտ, հեղինակը Սուրեն Ստեփանյանն է[4], ճարտարապետ Գևորգ Թամանյան։ Տեղադրվել է 1950 թվականին Աբովյան պուրակում։ Արձանի բարձրությունը 3.5 մետր է, պատվանդանի հետ՝ 9 մետր։

 

 

Հովհաննես Թումանյան – բրոնզ և գրանիտ, հեղինակը Արա Սարգսյանն է, ճարտարապետ Գրիգոր Աղաբաբյան։ Տեղադրվել է 1957 թվականին Թատերական հրապարակում։

Անանիա Շիրակացի – բազալտ, հեղինակը Գրիգոր Բադալյանն է։ Տեղադրվել է 1963 թվականին Մատենադարանի դիմաց։

Միքայել Նալբանդյան – բրոնզ և գրանիտ, հեղինակը Նիկողայոս Նիկողոսյանն է, ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյան։ Տեղադրվել է 1965 թվականին Օղակաձև այգում, Խանջյան և Նալբանդյան փողոցների խաչմերուկում։

Մովսես Խորենացի – բազալտ, հեղինակը Երեմ Վարդանյանն է։ Տեղադրվել է 1965 թվականին Մատենադարանի դիմաց։

Եղիշե Չարենց – կոփածո պղինձ և գրանիտ, հեղինակը Նիկողայոս Նիկողոսյանն է, ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյան։ Տեղադրվել է 1985 թվականին Օղակաձև զբոսայգու միջին մասում, Սայաթ Նովա պողոտայի և Խանջյան փողոցի խաչմերուկում՝ Շախմատի տան կից։

Կոմիտաս – բրոնզ, հեղինակը Արա Հարությունյանն է, ճարտարապետ՝ Ֆ.Դարբինյան։ Տեղադրվել է 1988 թվականին Երևանի պետական կոնսերվատորիայի դիմաց։

լ

Նեխուր

Նեխուրը հովանոցավորազգիների ընտանիքին պատկանող երկամյա բույս է։ Առավել հայտնի է նեխուր բուրավետը (Apium graveolens)։ Առաջին տարվա ընթացքում զարգանում է խոշոր` մինչև 30-50 սմ երկարությամբ տերևներ ունեցող մերձարմատային վարդակը։ Երկրորդ տարում գոյանում է ուղղաձիգ, սնամեջ, ճյուղավորվող` մինչև 1 մ բարձրությամբ ցողունը։ Ծաղիկները մանր են, սպիտակ, հավաքված վահանաձև մեծ ծաղկաբույլերի մեջ։ Պտուղները մուգ շագանակագույն են, գնդաձև, պարունակում են երկու սերմ։ Ծաղկում է հուլիսին, պտուղը հասունանում է օգոստոսին։
Հայրենիքը Միջերկրական ծովի ափամերձ շրջաններն են, որտեղ հանդիպում է մինչև մեր օրերը` բնական պայմաններում։
Նեխուրի բարձր սննդային արժեքի և բուժիչ հատկությունների մասին իմացել են հնագույն ժամանակներից. «Նյարդային հիվանդություններ ունեցող մարդկանց համար նեխուրը պետք է ծառայի ոչ միայն որպես կերակուր, այլ նաև որպես դեղամիջոց»,- գրել է Հիպոկրատը։ Ավելի քան երկու հազարամյակ անց դեղաբույսերի հայտնի գիտակ պրոֆեսոր Ա. Դ. Տուրովան գրել է. «Նեխուրը խորհուրդ է տրվում օգտագործել բժշկի նշանակմամբ` ախորժակը լավացնելու և մարսողական գեղձերի ֆունկցիան ուժեղացնելու համար, սերմերից և արմատապտղից պատրաստված թուրմի ձևով»։
Հին Հունաստանում նեխուրը համարվել է «սուրբ» բույս. ճյուղերից պատրաստված տերևներով զարդարել են տաճարները, հաղթանակած մարզիկների գլուխները, տները։
Փայլուն, կարծես թե հատուկ հղկված և լաքապատված տերևների շնորհիվ բույսը ստացել է «սելինոն»=փայլ անվանումը։ Հոմերոսը գովերգել է «սելինոնը» իր «Իլիականում» և «Ոդիսականում»։ Պահպանվել են տվյալներ, որ հույները կիրառում էին «սելինոնը» բազմաթիվ հիվանդությունների բուժման համար։
Հունաստանում և Սիցիլիա կղզում նեխուրը պատկերել են դրամների վրա։
Սելինոնը հարգի է եղել նաև Հին Հռոմում, որտեղ նկատել են բույսի կարևորագույն արժանիքներից մեկը. «Սելինոնի բուրավետ արմատում մեծ ուժ է թաքնված, որը ավելացնում է երիտասարդների կիրքը, իսկ տարեցների մոտ սիրո ցանկություն է առաջացնում»,- գրել է պոետ և հայտնի խոհարար Ապիցիուսը։
Ապիցիուսի ստեղծագործության արձագանքը դարեր անց մարմնավորվեց 12-րդ դարում ի հայտ եկած, միջնադարյան «Տրիստան և Իզոլդա» հայտնի սիրավեպում։ Շատերի կարծիքով` հայտնի սիրո ըմպելիքը.
* 100 մլ նեխուրի և 50 մլ տանձի (կամ 25 մլ խնձորի) հյութերի խառնուրդ էր։
Հետաքրքիր է, որ շատ եվրոպական երկրներում պահպանվել է հետևյալ հնագույն սովորույթը. առաջին ամուսնական գիշերը նորապսակների անկողնու գլխավերևը կախում էին նեխուրի մատղաշ տերևներից պատրաստված փոքրիկ պսակ։ Չի բացառվում, որ Տրիստանի և Իզոլդայի սիրո պատմությունը, որը «ծնվել» է կելտաբնակ Իռլանդիայում և Կորոնուէլում, ունի շատ հին փոքրասիական արմատներ։
15-16-րդ դարերում նեխուրը «գրավեց» Ֆրանսիան և աստիճանաբար տարածվեց ամբողջ Եվրոպայում։ Ֆրանսիացիները նրբահամ բանջարեղենից պատրաստված կերակուրների սիրահար են, նրանք նեխուրին տվեցին «Սելերի» անվանումը։
Այս առիթով արժե հիշել, որ մի քանի տարի առաջ ֆրանսիական խոհանոցը ճանաչվել է որպես պատմամշակութային արժեք, ինչը բացառիկ երևույթ է։
գ Ըստ հավաստի պատմական տեղեկույթների` մոտ 60 տարի թագավորած Ֆրանսիայի արքա Լյուդովիկոս 15-րդի (1710-1774թթ.) սիրուհի մադամ Պոմպադուրի կազմած սննդակարգում ընդգրկված են եղել նեխուրով, խնձորով և ընկույզով պատրաստված աղցանը.
-Խառնեք 200 գ նեխուրի և 150 գ խնձորի քերուկ, 50 գ մանրացրած ընկույզ

Էկոլոգիապես կոսմետիկ միջոցների բացահայտում

Ջրային,

Նատրիումի լաուրեթ սուլֆատ,

Նատրիումի լաուրիլ սուլֆատ,

Ցետիլային ալկոհոլ,

Գուար հիդրօքսիպրոպիլտրիմոնիումի քլորիդ,

Նատրիումի լաուրիլ սուլֆատ

Այն օգտագործվում է անհատական ​​խնամքի պարագաներում, ինչպիսիք են ատամի մածուկը, ձեռքի օճառը, սափրվելու քսուքը, դեմքի մաքրող միջոցները, մարմնի քսուքները, շամպունները, կոնդիցիոներները եւ մազերի գունանյութերը: Բացի այդ, այն նույնիսկ օգտագործվում է կենդանիների խնամքի միջոցներում, ինչպես նաեւ կենդանի շամպուններ: Ոչ միայն դա, այլեւ SLS- ը նույնիսկ օգտագործվել է որպես սննդի հավելում: FDA- ն թույլ է տալիս այն օգտագործել թարմ մրգատու ծածկույթների, ձվի սպիտակ էմուլսացիա, մարշալլաու պատրաստում եւ «ֆումարական թթու-թթվային» խմիչքների հիմունքներ, ինչպես նշված է Դաշնային կանոնակարգերի օրենսգրքի 212-րդ հոդվածի 17-րդ մասը: Այն նաեւ հաստատվում է FDA- ի կողմից որպես անուղղակի սննդային հավելում։