Մենք այս տարի ունեցանք շատ գիտելիքներով լեցուն տարի։Ունեցանք բազմաթիվ հետաքրքիր ճամփորդություններ։
Մեր առաջին ճամփորդությունը առաջիմ կիսամյակում եղել է Գյումրին։Ձմռանը ճամփորդել ենք Էջմիածին, որտեղ այցելեցինք մի քանի եկեղեցի։Գարնանը գնացել ենք Տափի բերդ, ճամփորդել ենք նաև Թեժառույքի վանք, վանքին հասնելու համար սար ենք բարձրացել, վանքից հետո գնացինք Մեղրաձոր, տեսանք ջրվեժը։
1.Ընդհանուր աշխարհագրություն
Աշխարհագրության ուսումնասիրության առարկան, նպատակը և
հիմնական խնդիրները
Աշխարհագրությունը յուրահատուկ տեղ է զբաղեցնում գիտությունների ամբողջական
համակարգում: Աշխարհագրական հետազոտությունների օբյեկտներից են երկրագնդի
աշխարհագրական թաղանթը, նրա ոլորտները, դրանց կառուցվածքն ու
փոխազդեցությունը, մայրցամաքները, տարածաշրջաններն ու երկրները և այնտեղ
կատարվող երևույթները: Աշխարհագրական թաղանթի, մասնավորապես Երկրի
մակերևույթի ուսումնասիրությամբ, աշխարհագրությունից բացի, զբաղվում են նաև
երկրաբանությունը, կենսաբանությունը, տնտեսագիտությունը և բազմաթիվ այլ
գիտություններ: Դրանք ուսումնասիրում են երկրագնդի առանձին ոլորտները կամ
բաղադրիչները: Օրինակ՝ երկրաբանությունն ուսումնասիրում է քարոլորտը,
կենսաբանությունը` կենսոլորտը, տնտեսագիտությունը` մարդկային հասարակության
տնտեսական ոլորտը և այլն: Մինչդեռ աշխարհագրության ուսումնասիրության
առարկաներն են Երկրի մակերևույթի վրա բնական ու հասարակական բաղադրիչները և
դրանց փոխազդեցության հետևանքով առաջացած տարածական համակարգերը`
աշխարհահամակարգերը (գեոհամակարգեր): Դրանք կարող են լինել բնական,
հասարակական և բնահասարակական:
Աշխարհագրության խնդիրն է տարածության և ժամանակի մեջ ուսումնասիրել՝
ա) բնությունը, նրա առանձին բաղադրիչները և դրանց փոխազդեցության ու կապերի
հետևանքով ձևավորված բնական աշխարհահամակարգերը (բնական զոնա, բնական
լանդշաֆտ և այլն),
Բ) հասարակությունը, նրա առանձին բաղադրիչները և դրանց փոխազդեցության ու
կապերի հետևանքով ձևավորված հասարակական աշխարհահամակարգերը
(տնտեսական շրջան, տարաբնակեցման համակարգ և այլն),
գ) բնության, հասարակության և դրանց առանձին բաղադրիչների փոխազդեցության ու
կապերի հետևանքով ձևավորված բնահասարակական աշխարհահամակարգերը
(մարդածին լանդշաֆտ, ջրամբար և այլն):
Աշխարհագրության ուսումնասիրության նպատակն է բացահայտել ու վերլուծել
բնական և հասարակական երևույթների տարածական օրինաչափություններն ու
տարբերությունները, տարբեր աշխարհահամակարգերի և դրանց առանձին
բաղադրիչների միջև եղած փոխադարձ կապերը:
Բնական միջավայրի խելամիտ օգտագործման ու վերափոխման ուղիների
բացահայտումը դարձել է աշխարհագրության գլխավոր խնդիրը:
Աշխարհահամակարգերի զարգացման միտումների, մարդու ազդեցության հետևանքով
դրանցում տեղի ունեցող փոփոխությունների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է
տալիս իրականացնելու աշխարհագրական կանխատեսումներ: Ժամանակակից
աշխարհագրությանը բնորոշ է ուսումնասիրության համակարգային մոտեցումը, երբ
բազմակողմանի վերլուծության են ենթարկվում բնական և հասարակական երևույթների
ու բաղադրիչների միջև եղած փոխադարձ կապերը: Աշխարհագրության վերափոխիչ–
կառուցողական խնդիրներից են նաև բնահասարակական տարածական տարբեր
համակարգերի ¥մարդածին լանդշաֆտներ¤ նախագծումն ու ծրագրումը,
հասարակության տարածքային կազմակերպման բարելավումը: Ներկայումս
աշխարհագրության մեջ լայն տարածում են ստանում համաաշխարհագրական այն
գիտելիքները, որոնք ընդգրկում են և՛ բնական, և՛ հասարակական բաղադրիչներ:
Աշխարհագրական գիտելիքների միասնացման արդյունքում զարգանում է ընդհանուր
աշխարհագրությունը: Ընդհանուր աշխարհագրությունը ձևավորվում և զարգանում է
երեք հիմնական ուղղություններով: Առաջինը բնության և հասարակության
փոխազդեցության ուսումնասիրման ու վերլուծության ուղին է: Մի կողմից
ուսումնասիրվում են հասարակության զարգացման ու տարածքային կազմակերպման
վրա բնական միջավայրի ազդեցությունները (արդյունավետ բնօգտագործման
հիմնահարցերը), մյուս կողմից` բնական միջավայրի վրա հասարակության
ազդեցությունները (բնապահպանական հիմնահարցերը): Երկրորդը բնական և
հասարակական երևույթների տարածքային վերլուծության ուղին է: Ուսումնասիրվում են
այդ երևույթների տարածքային կազմակերպման ընդհանուր գծերն ու
օրինաչափությունները: Երրորդը երկրագրական և տարածաշրջանային վերլուծության
ուղին է: Համալիր ուսումնասիրվում են երկրների և տարածաշրջանների բնությունն ու
հասարակությունը՝ իրենց բաղադրիչներով:
Աշխարհագրության տեղը գիտությունների համակարգում
Աշխարհագրությունը՝ որպես գիտություն, բնական և հասարակական գիտությունների
համակարգերի փոխադարձ շփման միջակայքում է և սերտորեն կապված է դրանցից
յուրաքանչյուրի հետ: Որպես աշխարհագրական թաղանթի բնական բաղադրիչների`
քարոլորտի, մթնոլորտի, ջրոլորտի, կենսոլորտի հետազոտությամբ զբաղվող գիտություն՝
աշխարհագրությունը մտնում է բնական գիտությունների, իսկ որպես մարդոլորտի
մարդկային հասարակության հետազոտությամբ զբաղվող գիտություն`հասարակական
գիտությունների համակարգի մեջ:
Աշխարհագրության երկու հիմնական ճյուղեր են առանձնացնում բնական
աշխարհագրությունը և հասարակական աշխարհագրությունը՝ իրենց ենթաճյուղերով և հետազոտության առարկաներով: Այս երկու ճյուղերը միավորվում են
քարտեզագրությամբ և ընդհանուր աշխարհագրությամբ: Վերջինս ուսումնասիրում է այն
օրենքներն ու օրինաչափությունները, որոնք ընդհանուր են թե՛ բնական, թե՛
հասարակական երևույթների տարածքային փոփոխությունների համար:
Բնական աշխարհագրության կազմում առանձնանում են համալիր գիտություններ,
որոնք ուսումնասիրում են ոչ թե բնության կամ աշխարհագրական թաղանթի առանձին
բաղադրիչները, այլ դրանց փոխազդեցությամբ ձևավորված համալիրները: Դրանք են
ընդհանուր ֆիզիկական աշխարհագրությունը երկրագիտություն),
հնէաաշխարհագրությունը, լանդշաֆտագիտությունը, մայրցամաքների և օվկիանոսների
աշխարհագրությունը:
Հասարակական աշխարհագրությունը սերտորեն կապված է հասարակական
գիտությունների՝ տնտեսագիտության, սոցիոլոգիայի, քաղաքագիտության, պատմության
հետ:
2.Աշխարհագրական թաղանթի հատկանիշները
Աշխարհագրական թաղանթի կարևորագույն և առավել հայտնի օրինաչափությունը զոնայականությունն է: Զոնայականությունը հասարակածից բևեռներ ուղղությամբ բնական բաղադրիչների ու դրանցից կազմված բնական համալիրների օրինաչափ փոփոխումն է: Զոնայականության գլխավոր պատճառը Երկրի գնդաձևությունն է, որի հետևանքով, ըստ աշխարհագրական լայնությունների, արեգակնային էներգիան բախշվում է անհավասարաչափ: Դրանով են պայմանավորված մթնոլորտային ճնշման, տեղումների, ցամաքի ու օվկիանոսների ջրերի, հողաբուսական ծածկի ու կենդանական աշխարհի զոնայական դրսևորումները: Զոնայականության վերաբերյալ պատկերացումները ձևավորվել են դեռ հին Հունաստանում և հիմնված են եղել հին հույների կողմից առաջ քաշած Երկրի գնդաձևության գաղափարի վրա: Իսկ աշխարհագրական թաղանթի այդ օրինաչափության գիտական հիմնավորումը տրվել է ռուս աշխարհագրագետ Վ. Դոկուչաևի կողմից 19–րդ դարի վերջերին: Ճառագայթային էներգիայի զոնալ բաշխվածության կարևոր հետևանքներից մեկը երկրագնդի վրա ջերմային գոտիների առաջացումն է: Առանձնացնում են ջերմային հինգ գոտիմեկ տաք կամ շոգ գոտի, երկու բարեխառը գոտի, երկու ցուրտ գոտի: Ջերմային այդ գոտիների սահմաններում առանձնացվում են չորս հիմնական և երեք միջանկյալ կլիմայական գոտիներ: Երկրի մակերևույթի անհավասարաչափ տաքացման և խոնավացման ազդեցության տակ ձևավորվում են օդային զանգվածների չորս հիմնական տիպերը հասարակածային,
արևադարձային, բարեխառն, բևեռային:
3.Աշխարհի քաղաքական քարտեզի ձևավորման պատմությունը
4.Զարգացած և զարգացող երկրներ
Զարգացած երկրներն առանձնանում են շուկայական
հարաբերությունների զարգացման հասուն մակարդակով, բնակչության մեկ շնչի հաշվով
ՀՆԱ–ի բարձր ցուցանիշով, ներքին կայունությամբ:
Զարգացող երկրները սովորաբար ներկայացվում են հետևյալ ենթախմբերով:
Առաջին ենթախումբը ներկայացնում են, այսպես կոչված, առանցքային երկրները՝
Հնդկաստանը, Չինաստանը և Մեքսիկան: Սրանք տիրապետում են մարդկային, բնական
և տնտեսական հսկայական ներուժի և շատ առումներով զարգացող երկրների
առաջատարներն են:
Երկրորդ ենթախումբը կազմում են նավթարտահանող երկրները, որոնք «նավթային
դոլարների» հոսքի շնորհիվ ունեն մեկ շնչի հաշվով բավական բարձր ՀՆԱ (6–10 հազ.
դոլար). երբեմն այն անցնում է 20 հազ. դոլարից:
5.Աշխարհի բնակչությունը
Ժողովրդագրության մեջ աշխարհի բնակչությունը ներկայումս ապրող մարդկանց ընդհանուր քանակն է և ըստ հաշվարկների 2019 թվականի ապրիլին կազմում էր 7,7 միլիարդ[1]։ Մարդկության պատմությանը պահանջվել է ավելի քան 200.000 տարի, որպեսզի աշխարհի բնակչությունը հասնի 1 միլիարդի[2] և դրանից հետո միայն 200 տարի, որպեսզի հասնի 7 միլիարդի[3]։
Աշխարհի բնակրության հաշվարկները 1800-ից 2100 թվականներին հիմնված «բարձր», «միջին» և «ցածր» Մակի 2015 թվականի զեկույցի և ՄԱԿ-ի մինչև 1950 թվականի պատմական հաշվարկների վրա:
Բնակչության աճի գրաֆիկ տվյալները ստացվել են Համաշխարհային բանկի կողմից Google-ի միջոցով:
Աշխարհի բնակչության տոկոսային հարաբերկացությունը ըստ երկրների:
Աշխարհի բնակչությունը շարունակաբար աճում է 1315-1317 թվականների Մեծ սովից և 1350 թվականի Սև մահից հետո, երբ բնակչությունը մոտ 370 միլիոն էր[4]։ Բնակչության աջի գլոբալ մակարդակը ամենաբարձր արժեքը ստացել է 1955-ից 1975 թվականներին և կազմել է միջինը 1.8 տոկոս, իսկ 1965-ից 1970 թվականներին եղել է 2,1 տոկոս[5]։ Աճը դանդաղել է 2010-ից 2015 թվականներին` կազմելով 1,2 տոկոս և ըստ կանխատեսումների կշարունակի դանդաղել 21-րդ դարի մնացած հատվածում[5]։ Այնուամենայնիվ գլոբալ բնակչությունը շարունակում է աճել[6] և կանխատեսվում է, որ կհասնի 10 միլիարդի 2050 թվականին և ավելի քան 11 միլիարդի 2100 թվականին[7]։
Ընդհանուր տարեկան ծնունդների ամենաբարձր մակարդակը եղել է 1980-ական թվականների վերջին, մոտ 139 միլիոն[8] և 2011 թվականի դրությամբ կանխատեսվում է, որ կմնա հաստատում 135 միլիոնի սահմաններում[9], մինչդեռ մահերը հաշվվում են 56 միլիոն և 2040 թվականին կանխատեսվում է կդառնա մոտ 80 միլիոն[10]։ Աշխարհի բնակչության միջին տարիքը 2018 թվականի դրությամբ կազմել է 30.4 տարեկան[11]։
6.ՀՀ ընդհանուր բնութագիրը
Հայաստան, պաշտոնական անվանումը՝ Հայաստանի Հանրապետություն, պետություն Առաջավոր Ասիայում[6][7], թեև աշխարհա-քաղաքական և մշակութային առումներով գտնվում է արևելյան և հարավարևելյան Եվրոպայում։ Հյուսիսային մասում՝ Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիս-արևելքում։ Հյուսիսում սահմանակցում է Վրաստանին, արևելքում՝ Ադրբեջանին, հարավում՝ Իրանին, արևմուտքում՝ Թուրքիային։ Հարավարևելյան կողմում Արցախն է[Ն 1], իսկ հարավարևմտյան կողմում՝ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետությունը։ Այժմյան Հայաստանը զբաղեցնում է պատմական Հայաստանի տարածքի միայն մեկ տասներորդը[8]։Հայաստան» անվանումը վերաբերում է նաև ողջ Հայկական լեռնաշխարհին, որտեղ կազմավորվել և իր պատմական ուղին է անցել հայ ժողովուրդը։ Ըստ պատմիչ Մովսես Խորենացու՝ հայ ժողովրդի պատմության սկիզբն է համարվում մ. թ. ա. 2492 թվականը, երբ հայ ժողովրդի անվանադիր նախահայրը՝ Հայկ նահապետը, Հայոց ձորում հաղթում է Ասորեստանի թագավոր Բելին և անկախություն նվաճում[1]։Հայաստանը 1-ին պետությունն է,որը պետական կրոն է հռչակել քրիստոնեությունը 301 թվականին։
Հայաստանը զբաղեցնում է 29 743 կմ2 տարածք (138-րդն աշխարհում) և ունի ▼2 930 450 մարդ (2017)[9] բնակչություն (136-րդն աշխարհում)։ Մայրաքաղաքը Երևանն է, պետական լեզուն՝ հայերենը, բնակչության 94,4 տոկոսը դավանում է քրիստոնեություն[10]։ Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին ժամանակակից Հայաստանի հիմնական կրոնական հաստատությունն է[11]։
7.Արագածոտնի մարզ
Տարածքը՝ 2753 կմ2, բնակչությունը՝ 141 հազար մարդ։ Հայաստանի մարզերի շարքում տարածքի մեծությամբ միջին տեղ է գրավում, իսկ բնակչության թվով գերազանցում է միայն Վայոց ձորի և Տավուշի մարզերին։
Արագածոտնի մարզն իր անունը ժառանգել է պատմական Այրարատ աշխարհի Արագածոտն գավառի անունից։
Մարզի աշխարհագրական դիրքի կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ գտնվում է մայրաքաղաք Երևանի և Հայաստանի ամենաբարձր լեռնագագաթի՝ Արագածի միջև։ Կիսաօղակաձև գոտևորելով Արագած լեռնազանգվածը՝ մարզի տարածքը արևմուտքում ձգվում է մինչև Թուրքիայի հետ պետական սահմանը։
ՀՀ Արագածոտնի մարզի տարածքով են անցնում հանրապետական նշանակություն ունեցող 3 ավտոխճուղիները`Երևան – Աշտարակ—Թալին—Գյումրի, Երևան—Աշտարակ—Սպիտակ և Երևան—Արմավիր—Քարակերտ—Գյումրի։ Մարզի տարածքը հատում է նաև ՀՀ գլխավոր երկաթուղին (միայն արևմտյան հատվածով և մարզի տնտեսական զարգացման վրա էական ազդեցություն չի թողնում)։
8.Գեղարքունիքի մարզ
Տարածքի մեծությամբ այն առաջինն է Հայաստանում։ Մարզն այնքան մեծ է, որ նրանում հանգիստ կտեղավորվեն Արարատի, Արմավիրի և Կոտայքի մարզերն ամբողջությամբ։ Ամբողջ տարածքի շուրջ 1/4-ը զբաղեցնում է Սևանա լիճը։ Հյուսիսից սահմանակից է Տավուշի մարզին, արևելքից՝ Ադրբեջանին և Արցախին, արևմուտքից՝ Կոտայքի և Արարատի մարզերին, իսկ հարավից՝ Վայոց ձորի մարզին։ Տրանսպորտաաշխարհագրական դիրքը, ի տարբերություն Հայաստանի այլ մարզերի, անբարենպաստ է։ Գլխավոր ճանապարհներն են՝ Ճամբարակ-Բերդ, Մարտունի-Եղեգնաձոր և Երևան-Սևան-Սոթք երկաթուղին։
Տարածքում շատ են հրաբխային կոները, որոնցից հայտնի են հատկապես Արմաղանն ու Աժդահակը, որոնց խառնարաններում գտնվում են համանուն լճերը։ Գլխավոր լեռնաշղթաներն են Գեղամա, Արեգունի, Սևանի, Արևելյան Սևանի, Վարդենիսի։ Սևանի ավազանն արգավանդ հողերով հարուստ է, հատկապես կարևոր է Մասրիկի դաշտը՝ 1900-2200 մ բարձրություններում։ Կլիման բարեխառն լեռնային է. ձմեռները ցուրտ են, առաջանում է կայուն ձնածածկույթ։ Հունվարյան միջին ջերմաստիճանը -5˚-10˚ է։ Ամառները տաք են, արևոտ։ Միջին ջերմաստիճանն հասնում է +18˚+20˚։ Տեղումները քիչ են՝ 400-450 մմ, իսկ բարձրադիր շրջաններում մինչև 1000 մմ։ Օգտակար հանածոներից մեծ արժեք են ներկայացնում ոսկու (Սոթք), քրոմիտի (Շորժա), բնական շինանյութերի, հանքային ջրերի (Լիճք) և այլ պաշարները։
Սևանա լիճը ամբողջությամբ գտնվում է Գեղարքունիքի մարզում։ Գեղարքունիքի մարզում է գտնվում Սոթքի ոսկու խոշոր հանքավայրերը։
9.Արարատի մարզ
Մարզի կարգավիճակ ունեցող վարչատարածքային միավոր Հայաստանում։ Մարզկենտրոնն Արտաշատ քաղաքն է։ Տարածքը 2096 կմ² է։Արարատի մարզը գտնվում է Հայաստանի հարավ-արևմուտքում։ Հյուսիս-արևմուտքից սահմանակից է Արմավիրի մարզին, հյուսիսից՝ Երևանին ու Կոտայքի մարզին, արևելքից Գեղարքունիքի և Վայոց ձորի մարզերին, հարավից՝ Ադրբեջանի մասը կազմող Նախիջևանին, իսկ հարավ-արևմուտքից Թուրքիային։
Արարատի մարզի հարավարևմտյան եզրին զուգահեռ 6-13 կմ լայնությամբ ընկած է Արարատյան հարթավայրի հարավարևելյան մասը։ Հյուսիսում Երանոսի լեռնաշղթան է։ Հյուսիսային սահմանն անցնում է Ազատ և դրա վտակ Գողթ գետերով։ Հյուսիս-արևելքում Գեղամա լեռնաշղթայի հարավարևմտյան հատվածն է։ Արևելքում Մժկատարի լեռներն են, որից արևմուտք ընկած է Դահնակի լեռնաշղթան, սրանից էլ հարավ գտնվում է Ուրծի լեռնաշղթան։ Մարզի կենտրոնում Երասխի լեռներն են, Կոտուց, Խոսրովասար լեռնագագաթները և այլ լեռնազանգվածներ։
Տարածքի ամենացածր կետը հարավում է՝ Արաքսի հունի մոտ՝ 801 մ։ Ամենաբարձր կետը հյուսիս-արևելքում գտնվող Սպիտակասար լեռնագագաթն է՝ 3555,7 մ։
Տարածքի միայն մոտ 30%-ն է հարթավայրային։
Մարզի խոշոր գետերն են Արաքսը, Հրազդանը, Ազատը, Վեդին։ Համեմատաբար փոքր գետերից են Արածոն, Չորասու հեղեղատարը, Ազատի ու Վեդիի վտակները՝ Քաջառուն (Դարբանդ), Խոսրովը, և այլն։ Արարատյան հարթավայրով անցնող գետերը ունեն ոռոգիչ նշանակություն։ Ազատի վրա Լանջազատ գյուղի մոտ կառուցված է Զովաշենի ջրամբարը և համանուն ՀԷԿ-ը։
10.Տավուշի մարզ
Մարզկենտրոնը Իջևան քաղաքն է։
Տավուշի մարզը գտնվում է Հայաստանի հյուսիսարևելյան հատվածում։ Ընդգրկում է Իջևանի, Տավուշի (նախկինում՝ Շամշադին), Նոյեմբերյանի, Դիլիջանի տարածաշրջանները և 5 քաղաքներ՝ Իջևան, Նոյեմբերյան, Բերդ, Դիլիջան և Այրում։
Մարզը սահմանակից է Վրաստանին, հյուսիսում և արևելքում՝ Ադրբեջանին։ Հայաստանի պետական սահմանից մարզին բաժին է ընկնում 400 կմ հատված, որից 352-ը՝ Ադրբեջանի հետ։ Մարզի կենտրոնով դեպի հյուսիս-արևելք հոսում է Աղստև գետը։ Ամենացածր կետը գտնվում է Դեբեդավան գյուղի մոտ (380 մ), ամենաբարձր կետը՝ Միափորի լեռնաշղթայի Մուրղուզ լեռն է (2993 մ)։ Հայաստանի Տավուշի մարզը տարածվում է Փոքր Կովկասի լեռնաշղթաների արտաքին շարի վրա (Վիրահայոց, Գուգարաց և Միափորի լեռներ)։ Գտնվում է Հայաստանի չափավոր խոնավ տարածաշրջանում։
Արևափայլքի տարեկան տևողությունը 1900-2000 ժամ է։
Ամառները լինում են տաք, ձմեռները՝ մեղմ։ Գետերը պատկանում են Կասպից ծովի (Կուր գետի) ավազանին և սնվում են հալոցքային, ստորերկրյա և անձրևային ջրերից։
Գտնվում է Երևանից 137 կմ հեռավորության վրա։
Дек
4
Правда ли, что «русского медведя» придумали на Западе?
В давние времена народы выбирали животное или птицу в качестве своего этнического символа. В Европе более двух веков бытует выражение «русский медведь» как символ русского народа и России. Однако в самой России медведь никогда в древности не олицетворял ни народа, ни страны, ни самого русского человека. Этот образ России родился в Англии по аналогии с известным в 17-ом веке выражением «германский медведь». Медведь в то время был символом не только города Берлина, но и части немецкого народа.
Выражение «русский медведь» не одно столетие используется в прессе Англии и Франции, сопровождая карикатуры и сатирические тексты. Первое изображение России в образе медведя было напечатано в 1737 г. в серии английских гравюр. Исследователи А. А. Россомахин, В. М. Успенский, Д. Г. Хрусталев, изучавшие эту тему в рамках проекта «Россия как медведь», подсчитали, что в течение следующих ста лет было выпущено более ста сатирических гравюр, на которых образ России представлен в виде медведя. Например, в английском журнале «Панч» во время Крымской войны
(1853-1856) Турция изображена в виде индюшки, которую душит в могучих объятиях русский медведь.
Казак изображался в Англии как медведь, например, на карикатуре 1828 г. «Высадка Великого медведя, или мусульмане в затруднительном положении».
Очевидно, что английские художники XVIII-XIX веков использовали изображение медведя, чтобы показать дикость, кровожадность или глупость России. Однако широкое использование этого образа на карикатурах, которые стали своеобразным мемом, зародило стереотип в языковом сознании иностранцев. Образ русского медведя используется до сих пор наряду с расхожим утверждением, что по Москве и сегодня бродят медведи.
В ХХ веке «русский медведь» был особенно популярен в американских СМИ. В период холодной войны, когда накал в отношениях между СССР и Западом был особенно велик, образ жестокого, кровожадного медведя широко использовалась западными СМИ как олицетворение политики СССР тех лет. Например, в 1980 году в популярном журнале «Reader’s Digest» вышла статья «Standing up to the Russian bear», содержащая «призыв противостоять русскому медведю».
Итак, Запад сыграл главную роль в становлении образа медведя как символа России. Уже в ХVI веке хозяин тайги появляется на картах как маркер России, а в XVIII веке в английских карикатурах представляет Россию как варварскую страну с агрессивной политикой.
Негативный образ России-медведя был воспринят в России с иронией и обращен в свою пользу. Например, в СССР медведя наделили привлекательной внешностью и сделали символом ХХII Олимпийских игр в Москве. Огромный воздушный шар в виде медвежонка появился на церемонии закрытия Олимпийских игр и улетел с футбольной арены Лужников в Москве. В начале XXI века медведь был выбран символом политической партии «Единая Россия».
Президент России В. В. Путин в одном из выступлений упомянул медведя и сказал, что Россия будет поступать на политической арене так, как считает нужным, не обращая внимания на угрозы и санкции со стороны США и Запада: «…хочу вам сказать, что медведь ни у кого разрешения спрашивать не будет. Вообще, он считается у нас хозяином тайги и не собирается, я знаю это точно, куда-то переезжать в другие климатические зоны, ему там неуютно. Но тайги он своей никому не отдаст».
А как Вы воспринимаете медведя? Стоит ли поддерживать образ России-медведя в западном сообществе?
Личность Ивана Бунина как писателя является крайне интересна тем, что он был первым лауреатом Нобелевской премии по литературе из России.
Кроме того, Иван Бунин писал не только стихи, но также имеет и много прозаических наработок, что все вместе и принесло ему известность. Первые сборники стихов поэта носили автобиографический характер, что имеет большую ценность для современных исследователей русской поэзии.
ՆՈՐ ՏԱՐՎԱ ԳԻՇԵՐ
Թե աշխարհում փակ դռներ կան, թող որ բացվեն այս գիշեր,
Ու Նոր տարին նոր խնդությամբ թող ներս մտնի այս գիշեր,
Թե կան դատարկ, համր տներ` մանկան ճիչով թող լցվեն,
Ով փնտրում է սրտանց մեկին` հանկարծ գտնի այս գիշեր:
Թե կան լացող, տխուր աչքեր, թող ծիծաղեն այս գիշեր,
Կանչող ձեռքերն իրար հասնեն, հրաշք ապրեն այս գիշեր:
Թե կան սրտեր` չար նախանձով, դառնան բարի ու ներող,
Եվ ուրիշի ուրախ կյանքով խանդավառվեն այս գիշեր:
Թե մոլորված անցորդներ կան, դարձի թող գան այս գիշեր,
Սրբագործված սիրով մտնեն իրենց օջախն այս գիշեր,
Թե կան բախտի փշոտ ճամփեք, թող ծաղկունքով կանաչեն
Ու երջանիկ սպասումով բոլորն արբեն այս գիշեր…
Թե աշխարհում պանդուխտներ կան, թող տուն դառնան այս գիշեր,
Հայրենական հավերժությամբ ողջագուրվեն այս գիշեր:
ՄԵՏԱՔՍԵ
ԱՌԱՋԻՆ ՁՅՈՒՆԸ
― Վա՜յ, մայրի՛կ ջան, տե՜ս,
Բակն ու դուռը լի
Ինչքա՜ն սպիտակ
Թիթեռ է գալի…
Էսքան շատ թիթեռ
Չեմ տեսել ես դեռ։
― Չէ՛, իմ անուշիկ,
Թիթեռներ չեն էտ.
Թիթեռներն անցան
Ծաղիկների հետ։
Էտ ձյունն է գալի,
Փաթիլն է ձյունի,
Որ կարծես սպիտակ
Թիթեռնիկ լինի։
Հովհաննես Թումանյան
Եղևնին
Անտառից եկած կանաչ եղևնին
Հիշում է կանաչ իր ընկերներին
Գարուն է բերել այս ձմեռ օրով
Եվ տուն է մտել կանաչ շորերով:
Ե՞րբ են նրա մոտ այսքան մանուկներ
Երգել ու պարել մինչև ուշ գիշեր:
Այնպես հպարտ է նայում աշխարհին,
Կարծես ինքն է բերե
Նոր տարին:
Առանձնացրե’ք հոմանիշային 6 զույգ
այգաբաց, անդրավարտիք, ամանոր, նավասարդ, արփի, փափագ, արգասիք, բաղձանք, թախիծ, արեգակ, արշալույս, արդյունք, տաբատ, նոխազ
այգաբաց-արշալույս
անդրավարտիք-տաբատ
ամանոր-նավասարդ
արփի- արեգակ
արգասիք-արդյունք
իղձ-բաղձանք
2․Առանձնացրե’ք հականիշային 6 զույգ.
տերևազուրկ, սինլքոր, երանգավառ, համր, վեհանձն, սաղարթախիտ, չոր, տգեղ, խոսուն, խորդուբորդ, դժգույն, տամուկ, ողորկ, վճիտ
Տերևազուրկ — սաղարթախիտ
Սինլքոր — վեհանձն
Երանգավառ — դժգույն
Ողորկ — խորդուբորդ
Համր — խոսուն
Չոր — տամուկ
3․Փակագծում տրված բառերը տեղադրեցե’ք բաց թողնված տեղերում`ենթարկելով անհրաժեշտ փոփոխությունների:
Ամռանը սիրում էր նստել պատշգամբի առաջ փռված պարտեզում, որտեղով անցնում էր մեծ առուն։ այն գալիս էր ընդարձակ հովիտը շրջապատող սարերից և գնում դեպի դաշտերը:
(սար, փռել, ամառ, որտեղ)
Որքան մոտենում էինք, այնքան ավելի նշմարելի էին դառնում գյուղի տներն ու այգիները, երդիկներից ելնող ծխի սյուները:
(երդիկ, դառնալ, ծուխ, տուն)Լիլիթի վեր սլացող հոգին չէր երկնչում ոչ մի խոչընդոտից, ձգտում էր դեպի երկնասլաց սյուների նմանվող ժայռերը, տենչում լեռների երկնամերձ բարձրունքները:
(սյուն, խոչընդոտ, սլանալ, բարձունք)
Մեր քոլեջում մենք մասնակցում ենք տարբեր աշխատանքներ, որոնք ներառվում են <<Սեբաստացու օրեր>> նախագծի մեջ։ Մեզ ուսուցիչները ուղորդում են թե ինչպես ճիշտ կատարենք այդ աշխատանաքները։ Նոյեմբերի 23֊ին մասնակցելու ենք Նելլի Գեղամյանի ծառատունկ նախագծին։
Մասնակցել եմ նաև Թամար Ղահրամանյանի <<Հայաստանը Սեբաստացու աչքերով>> նախագծին։ Ինձ համար ամենասիրելի աշխատանքը Էլյա Սահակյանի <<Ո՞վ ենք մենք` որտեղի՞ց ենք գալիս>> նախագիծը։ Ունեցել եմ ճանապարհորդություն դեպի Գյումրի Մարիամ Քալանթարյանի և Էլյա Սահակյանի հետ։ Բոլորով միասին շրջեցինք և ծանոթացանք Գյումրիի և նրա պատմության հետ։
Մասնակցելու եմ նաև Երկուշաբթի օրը ժամը 13։30 <<Ուրախ ավտոբուս>> ֆիլմի քննարկմանը։
Մենք այսօր մեր կրթահամալիրի տնօրեն Պարոն Բլեյանի հետ դուրս էինք եկել քայլքի։Առավոտյան ժամը 9֊ին բոլորս պետք է լինեինք Ալեքսանդր Թամանյանի արձանի մոտ։Միքիչ սպասելուց հետո, եկավ Պարոն Բլեյանը, պատմեց մեզ Ալեքսանդր Թամանյանի մասին, բաժանեց մեզ թղթեր, որտեղ գրված էր, թե Եղիշե Չարենցը ինչ բանաստեղծություն էր գրել ի պատիվ Ալեքսանդր Թամանյանի հիշատակին։Բոլորովս միասին ընթերցեցինք այդ բանաստեղծությունը ու շարունակեցինք մեր քայլքը։Բարձրացանք կասկադով, հիացանք Երևանի գեղեցկությամբ, Պարոն Բլեյանը մեզ ծանոթացրեց քաղաքի բոլոր փողոցների հետ։Հետո գնացինք Մանումենտ, այդտեղից էլ շատ գեղեցիկ է երևում մեր Երևանը։Մի փոքր զրուցեցինք և լուսանկարեցինք այդ գեղեցիկ տեսասարանը։Եղանք Մայր Հայաստանի մոտ, Պարոն Բլեյանը պատմեց արձանի մասին, մեզ հետ էր եկել նաև Վրացերենի ուսուցչուհի, նա պատմեց, որ Վրաստանում նույնպես կա այդպիսի արձան։Ման եկանք այգիով, զրուցեցինք տարբեր թեմաներից, ժամանեց ավտոբուսը և եկանք քոլեջ։Ես շատ տպավորված եմ այսօրվա քայլքից, որոշել եմ ամեն անգամ մասնակցել։
1.Բ շարքից գտի′ր Ա շարքի դարձվածքների հոմանիշ բացատրությունը.
Ա. ոտ ու ձեռից ընկնել-ծերանալ, ուղտի ականջում քնած֊դինջ, լուն ուղտ դարձնել֊պուճուր բանը մեծ բան սարքել, կրիայի քայլերով֊դանդաղ, անկողին ընկնել֊հիվանդանալ, գլուխ գլխի տալ֊մտածել, խելքի ծով֊խելացի։
Բ. միասին մտածել, ծերանալ, դինջ, փոքր մի բան ուռճացնել, խելացի, դանդաղ, հիվանդանալ:
2.Գտի′ր հոմանիշները.
Շիշ֊սրվակ, սայր֊շեղբ, շիրիմաքար֊շեմք, նյարդ, շիվ, ջիղ, տապան, ոստ, սեմ:
3. Կազմի′ր նախադասություններ տրված համանուններով.
Անին պետք է Խնամի իր տատիկին։
Մեր խնամին այսօր եկել էր մեզ հյուր։
Ներկերի խանութից ես գնեցի գունավոր ներկ։
Ներկերից ինձ ամենաշատը դուր եկավ դեղին ներկը։
Նա աղաց սուրճը։
4.Բառակապակցությունները դարձրու′ բարդ բառեր.
Դառը համ ունեցող-դառնահամ, ալիքներով ծփացող, ինքն իրեն մոռացած֊ինքնամոռաց, մտքերի մեջ մոլորված, ոսկուց ձուլված֊ոսկեձուլ, կյանքը սիրող:
5. Նախադասության մեջ տեղադրի′ր տրված բառերը՝ համապատասխան փոփոխություններ անելով:
Գերանը վաղուց …….. ՝ դեռ անցյալ ……. հաճախադեպ տեղատարափ …….. ժամանակ, գուցե և ավելի առաջ, բայց պապը նոր միայն ……..:
(անձրև, նկատել, գարուն, տեղաշարժել)
Այդ հոգեհարազատ, փոքր-ինչ …… մեղեդին թախիծով պարուրեց …… ՝ դաժան ….. կարծրացած հոգին և …….. նրան:
(տխրել, մոռանալ, զինվորական, մարտ)
Նահապետ Քուչակի ծնունդը ենթադրաբար դրվում է 1490-ական թվականների սկզբներին, իսկ մահը, համաձայն հայրենի գյուղի սուրբ Թեոդորոս եկեղեցու պատի տակ պահպանված շիրմաքարի արձանագրության, եղել է 1592 թվականին։ Այս ժամկետները լիովին համընկնում են իր հասակի մասին նրա թողած հիշատակարանի բովանդակությանը։
Ես Քուչակս եմ վանեցի,
Ի գեղէն Խառակոնիսայ,
Լըցեր եմ հարիւր տարին,
Էլ չի գար մտքիկս ի վերայ…. Քուչակի մասին միջնադարում ստեղծվել են տարբեր ավանդություններ։ Ըստ դրանցից մեկի՝ Քուչակն իր երգերի մոգական զորությամբ բուժել է թուրքական սուլթանի՝ անբուժելի հիվանդությամբ տառապող տիկնոջը, որի համար սուլթանը, Քուչակի ցանկությամբ, Կոստանդնուպոլսից մինչև Խառակոնիս կառուցել է տվել յոթ կամուրջ, յոթ եկեղեցի և յոթ մզկիթ։ Համաձայն մեկ ուրիշ ավանդության՝ Նահապետ Քուչակն իր համագյուղացիներին հրավիրում է գյուղի եկեղեցու մոտ, իսկ ինքը, բարձրանալով վանքի կատարը, ասում է, թե իրեն ցած է նետելու, որտեղ ընկնի, այնտեղ էլ թող թաղեն իրեն։
Քուչակին վերագրվող հայրենները ունեն սիրային և պանդխտային բովանդակություն, որոնք գրված են միջին հայերենով։
Հայրենը կոչվում են այն բանաստեղծությունները, որի յուրաքանչյուր տողը տասնհինգ վանկ է, որը բաժանվում է ութ յոթ մասերի։Միջնադարում բանաստեղծության այս տեսակը շատ տարածված է։
Էրնեկ ես անո´ր կու տամ,
որ առեր իւր եարն է փախեր,
Ոնց որ ըզկամուրջն անցեր,
ջուրն ելեր, զկամուրջն է տարեր.
Ձընիկ – եղեմնիկ եկեր,
զոտվընուն հետքն է կորուսեր.
Առեր, ի պաղչան մըտեր,
ցորեկով զդընչիկն է պագեր:
